کد مطلب:2079 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:29

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

چه كنيم تا در برخورد با مشكلات زود عصباني نشويم و صبور باشيم؟

جهت دستيابي به پاسخي روشن سؤال شما را به دو قسمت تقسيم مي كنيم.

1- براي پيش گيري از گرفتار شدن به خشم و عصبانيت چه بايد كرد؟

2- براي كنترل يا خاموش كردن شعلة خشم و غضب از چه ابزاري بايد بهره جُست؟

پيش گيري:

در آغاز بايد ديد منشأ پيدايش غضب چيست؟ هر ناراحتي موجب شعله ور شدن آتش غضب نمي گردد، بلكه خشم آن گاه زبانه مي كشد كه انسان خود را حريف طرف مقابل و شخص مغضوب ببيند و لااقل خود را با او متساوي و در يك مرتبه احساس كند، امّا اگر از عمل و برخورد فرد قدرتمندي ناراحت گردد، اگر چه غم و حزن در قلب او پديدار مي شود، امّا چون از انتقام ناتوان است، چاره اي ندارد جز اين كه غضب خود را فرو برد. اين خشم به باطن بر مي گردد و عقدة دروني ايجاد مي كند و به كينه تبديل مي شود.[14]

بنابراين چون فرد خشم آلود غالباً خود را در موضع قدرت و برتري و سلطه مي بيند، بايد با عواملي كهب اعث تهييج غضب مي شود، پنجه درافكند و با عامل آن ها كه حبّ نفس يا خويشتن خواهي مي باشد و مال دوستي و جاه طلبي و شهرت خواهي و تكبّر و عُجب و ... كه از ريشه هاي فرعي آن است، مبارزه كند و روحيه و حيات اعتدال و ميانه روي به نفس ببخشد تا حبّ نفس مركب انسان گردد و او را در جادة كرامت و عزّت راه ببرد، نه اين كه سوار بر آدمي گردد واو را در لجن زار غرور و خودپسندي فرو ببرد.

غضب در وجود انسان مانند يك سگ شكاري است كه نيازمند تأديب است، تا حركات و سكناتش با اشارة صاحبش صورت گيرد، نه با ميل خودش.[15]

عامل ديگري كه موجب مي شود انسان از نور انسانيت خارج گردد و به ظلمت عصبانيت وارد شود، جهل و حماقت است. گاهي برخي جاهلان دست به كاري خشن مي زندد، پرخاشگري مي كنند و كار خود را نوعي شجاعت و شهامت و كمال مي دانند. اينان از خود تعريف و توصيف ها مي كنند، در حالي كه عصبانيت و خشم جاهلان، ناشي از ضعف نفس سستي ايمان، سالم نبودن روح و روان آنان و خوف از دست رفتن لذّت ها و موقعيت هاي آنان است.[16]

عامل سوم: كار زياد، خستگي، گرسنگي و تشنگي موجب شعله ور شدن عصبانيت مي گردد.

درمان:

الف) انسان از راه مراقبت و مواظبت بر احوال خويش نبايد بگذارد تنور آتش عضب روشن گردد.

هر كسي از وضع و حالات خويش آگاه است و مي داند از چه حرف ها، كارها و برخورد هايي ناراحت و عصباني مي شود. سعي كند در چنين صحنه هايي وارد نشود.

ب) اگر وارد محيط تحريك كننده شد، به به مجرد روشن شدن كبريت خشم، از آن محل خارج شود.

پ) اگر نمي تواند از آن محل خارج شود، تغيير وضع دهد، مثلاً اگر نشسته است، بايستد يا بخوابد. اگر ايستاده است بنشيند، يا خود را به كاري مغشول نمايد، و يا به ذكر خدا بپردازد. شستن سر و صورت با آب سرد موجب فرو نشستن خشم مي گردد.

اگر فردي كه بر او غضب كرده ايد، از خويشاوندان و ارحام شما باشد، نزديك او برويد و او را در آغوش بگيريد. امام باقر(ع) مي فرمايد: أيّما رجل غضب علي ذي رحمٍ، فكيدن منه فليمسّه، فانّ الرحم إذا مسّت سكنت؛[17]وقتي دو خويشاوند همديگر را در آغوش گرفتند، آتش غضب فرو مي نشيند.

يكي از طرق نجات از غضب، ترك كردن مجلس است و ديگر لا حول و لا قوه إلّا بالله گفتن و خواندن آية والكاظمين الغيظ و العافين عن النّاس والله يحب المحسنين. گذشته از كظم غيظ و فرو بردن خشم، بايد طرف را مورد عفو قرار داد.



[14] سيد عبدالله شبر، اخلاق، ص 248، مترجم محمد رضا جباران.

[15] همان، ص 33.

[16] امام خميني (ره)، چهل حديث، ص 142، نقل به مضمون.

[17] همان، ص 140.